Το παρακάτω κείμενο είναι ένα e-mail που έστειλα σε μερικά φιλικά άτομα. Σβήνω τα ονόματά τους, κυρίως επειδή μετέφερα το (δικό μου) κείμενο εδώ, χωρίς να πάρω την άδεια τους. Αξίζει, ίσως, να αναφέρουμε την αφορμή: ένα από τα φιλικά άτομα αναρωτήθηκε για πιο λόγο αγνοούνται τα λευκά, που είναι συνειδητή ψήφος, και δεν μεταφράζονται π.χ. σε έδρανα που δεν καταλαμβάνει κανείς. Στην απάντησή μου διατυπώνω την άποψη ότι οι εκλογές δεν είναι για να εκφράζουν απόψεις, αλλά για να δημιουργούν κοινοβούλια.
Σε κάποιο προηγούμενο σημείο του διαλόγου ο ?????? είπε ότι είναι καλό να ακουστεί η φωνή σου, έστω κι αν είναι το 0,0000001% και τώρα η ???????? λέει ότι θέλει να λαμβάνονται υπόψιν τα λευκά με τρόπο που να μην αγνοείται η θέση τους, που μάλλον είναι ότι θέλουν μεν να ψηφίσουν, αλλά όχι κάποιον από τους υποψήφιους. Παρατηρώ, λοιπόν, κάτι κοινό στις απόψεις ?????? και ????????: και οι δύο θεωρούν ότι μία σημαντική λειτουργία των εκλογών είναι η έκφραση διαφορετικών απόψεων.
Νομίζω όλοι συμφωνούμε ότι η έκφραση απόψεων δεν είναι η κύρια λειτουργία των εκλογών. Οι εκλογές υπάρχουν για να σχηματίζουν πολιτικά όργανα, στην περίπτωσή μας το κοινοβούλιο, από το οποίο προέρχεται η κυβέρνηση και στο οποίο εξετάζονται και εγκρίνονται ή απορρίπτονται οι νόμοι. Ο ίδιος ο μηχανισμός των εκλογών, λοιπόν, είναι σχεδιασμένος έτσι ώστε να εξυπηρετεί τον κύριο σκοπό της διαδικασίας, δηλαδή το σχηματισμό κοινοβουλίου.
Η έκφραση των "παράπλευρων" ψήφων, λοιπόν, όπως π.χ. των λευκών, δεν αποτελεί στόχο των εκλογών, και μάλιστα μπορεί να αποτελεί και παράγοντα που εμποδίζει το σύστημα να επιτύχει τον κύριο στόχο του. Για παράδειγμα, αν τα λευκά εκφράζονται π.χ. με κενές θέσεις στο κοινοβούλιο, τότε είναι πιθανό να έχουμε κοινοβούλια με λιγότερες από 50% κατειλημμένες έδρες (κι επομένως κοινοβούλια που δεν έχουν ποτέ τους απαρτία και δεν μπορούν να πάρουν ούτε μία απόφαση) ή ακόμα και άδεια κοινοβούλια.
Προφανώς, οι εκλογές θα πρέπει να παράγουν ένα όσο το δυνατόν πιο αντιπροσωπευτικό κοινοβούλιο. Αυτό είναι ο δεύτερος στόχος τους. Αν δεν το πετύχουν αυτό καθόλου (π.χ. όλες τις έδρες τις παίρνει το πρώτο κόμμα - ή ακόμα χειρότερα το τρίτο), τότε είναι αποτυχημένες ως σύστημα.
Υπάρχει, λοιπόν, ένα tradeoff (μτφ: συνθήκη ανταγωνισμού) ανάμεσα στην αντιπροσωπευτικότητα και την αποτελεσματικότητα του τελικού οργάνου. Π.χ. η απλή αναλογική που συνυπολογίζει και τα λευκά (να μη σου πω και την αποχή) θα δημιουργήσει ένα πολύ αντιπροσωπευτικό κοινοβούλιο που όμως δε θα έχει καμία δύναμη. Αντίθετα, το σούπερ-ενισχυμένο με +50 και "λευκά/άκυρα/αποχή πάνε κυρίως στο πρώτο κόμμα" σύστημα που έχουμε τώρα στην Ελλάδα παράγει εύκολα (ακόμα και σε δύσκολες συνθήκες όπως οι τωρινές) ένα κοινοβούλιο που μπορεί να πάρει αποφάσεις, αλλά δεν είναι πολύ αντιπροσωπευτικό.
Προσοχή όμως; όταν λέμε "αντιπροσωπευτικό κοινοβούλιο" δεν εννοούμε "να εκφράζονται όλες οι απόψεις". Οι εκλογές δεν είναι για να εκφράζουν απόψεις, αλλά για να δημιουργούν κοινοβούλιο. Το κοινοβούλιο είναι αντιπροσωπευτικό ως προς τις οργανωμένες πολιτικές δυνάμεις που θέλουν να συμμετάσχουν σε αυτό, όχι ως προς τις απόψεις που κυκλοφορούν στην πιάτσα. Δεν είναι καθόλου στόχος των εκλογών να εκφράζουν τις απόψεις σου, και γι αυτό και ΔΕΝ τις εκφράζουν.
Οι απόψεις μας εκφράζονται με ένα σωρό άλλους τρόπους. Πόσταρε στο τουίτερ σου, πες τα με τους ανθρώπους που βλέπεις καθημερινά, πάρε θέση σε κάτι που συμβαίνει π.χ. στο χώρο εργασίας σου ή στο πεζοδρόμιο της γειτονιάς σου και προσπάθησε να εκφράσεις τα συμφέροντά σου με δικαιοσύνη και εμπεριστατωμένα. Στείλε ένα γράμμα στο γερουσιαστή της πολιτείας σου (κι αυτό είναι πολύ πιο δημοκρατικό από το να *ψηφίσεις* το γερουσιαστή - όπως είναι πολύ πιο χριστιανικό να ζητήσεις χάρη από τον Άγιο απ' ό,τι να του πας ένα τάμα * ). Να συμμετάσχεις στο συνδικαλιστικό σου όργανο, στη συνέλευση της πολυκατοικίας σου, να κάνεις γκράφιτι στους τοίχους (ή να τους αφήσεις άδειους, αν αυτό θέλεις να περάσεις), να ποστάρεις άρθρα στο facebook, να εκδόσεις ένα fanzin, να στήσεις ένα blog, να στήλεις mail στους φίλους σου.
Ζούμε στο 2012. Υπάρχουν τόσοι και τόσοι τρόποι να εκφράσεις τις απόψεις σου, τις δικές σου συγκεκριμένες απόψεις, όχι γενικά το "λευκό" (που ο καθένας το ερμηνεύει όπως θέλει). Οι απόψεις σου μπορούν πανεύκολα να είναι ορατές και διαθέσιμες σε περισσότερους ανθρώπους απ' όσους βλέπουν το πιο δημοφιλές τηλεοπτικό πρόγραμμα. Για πιο λόγο περιμένεις από τις εκλογές, ένα σύστημα που σχεδιάστηκε για τελείως διαφορετικό σκοπό, να σου τις εκφράσει;
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου