Διαρροές

Εδώ και καιρό με απασχολεί ένα λάθος που συναντώ συχνά στα ΜΜΕ και το κρατούσα μέσα μου, αλλά τώρα αποφάσισα να το διαρρεύσω. Πρόκειται για τον τρόπο με τον οποίο χρησιμοποιείται η λέξη "διαρρέω".

Όσοι παρακολουθούν τα ΜΜΕ της χώρας μας, θα έχουν παρατηρήσει τη λέξη να χρησιμοποιείται με το λανθασμένο τρόπο που τη χρησιμοποιώ κι εγώ στην πρώτη φράση του παρόντος.

Πριν πάμε παρακάτω θα ξεκαθαρίσω ότι δε με ενοχλεί τόσο πολύ το λάθος αυτό καθ' αυτό. Η γλώσσα είναι ζωντανή και εξελίσσεται μέσα από τα λάθη. Ωστόσο, θεωρώ σημαντικό το να ξεχωρίζουμε τη διαρροή από την εσκεμμένη παροχή ή την αποκάλυψη.

Τώρα να μη σας κάνω το γλωσσολόγο, η αλήθεια είναι ότι δεν κατέχω τις λεπτομέρειες, αλλά ψάχνοντας λίγο είδα ότι το "διαρρέω" (όπως και το "ρέω", από το οποίο κληρονομεί τις σχετικές ιδιότητες η λέξη) δεν είναι μεταβατικά ρήματα. Με πιο απλά λόγια, κάτι μπορεί να διαρρεύσει, αλλά από μόνο του. Δεν μπορεί να το "διαρρεύσει" κάποιος.

Σκεφτείτε ένα καζανάκι που έχει διαρροή. Το νερό διαρρέει π.χ. από μια μικρή τρύπα στο σωλήνα ή από ένα φθαρμένο λαστιχάκι στην επαφή του σωλήνα και του δοχείου. Τη διαρροή, όμως, δεν την κάνει το καζανάκι. Συμβαίνει "από μόνη της", χωρίς να εκπορεύεται από κάπου.

Σκεφτείτε, τώρα, ότι πάω και ανοίγω μια τρύπα στο σωλήνα του καζανακιού μου, και προσαρμόζω μία βρύση ώστε να μπορώ να πίνω νερό καθώς κάνω την ανάγκη μου (μπλιαχ! - αν και όλα μια ιδέα είναι). Καθώς, λοιπόν, κάθομαι και διαβάζω τη Βίβλο, παίρνω ένα ποτήρι, το βάζω κάτω από το βρυσάκι, και το γεμίζω νερό.

Κάποιος θα πει "διέρρευσες νερό στο ποτήρι σου". ΟΧΙ ΛΑΘΟΣ, ΛΑΘΟΣ! Πρώτα απ' όλα, εδώ δεν είχαμε καν διαρροή, αλλά απλή, κανονική ροή (μιλώ πάντα για το νερό). Και δεύτερον, το νερό δεν το "έρευσα" εγώ, έρευσε μόνο του. Αυτό που έκανα ήταν να το χύσω στο ποτήρι μου (το νερό, πάντα).

Το παράδειγμά μου είναι εντελώς ακατάλληλο για διδασκαλία σε τάξη σχολείου. Ας πάμε λοιπόν στα ΜΜΕ.

"Σύμφωνα με πληροφορία που διέρρευσε το Μαξίμου ...". Όχι, φίλε μου, όχι! Η πληροφορία διέρρευσε από το Μαξίμου, όπως το νερό από το καζανάκι. Δεν ήταν πρόθεση του Μαξίμου (εννοεί τους ανθρώπους στο περιβάλλον του πρωθυπουργού, όχι το κτήριο) να διαρρεύσει η πληροφορία, όπως δεν ήταν πρόθεση του καζανακιού (εννοούμε μάλλον τον κατασκευαστή του) να διαρρεύσει το νερό.

"Μα" θα σου πει ο δημοσιογράφος, "το Μαξίμου βολεύεται με αυτή τη διαρροή, διότι εξυπηρετεί την επικοινωνιακή τακτική του, άρα την ήθελε". Ναι φίλε δημοσιογράφε, αλλά αν ήταν διαρροή, τότε έγινε κατά λάθος, ακόμα κι αν το Μαξίμου ωφελείται από το συμβάν.

"Όχι, όχι, αυτό που εννοώ" θα σου πει ο δημοσιογράφος "είναι ότι το Μαξίμου οργάνωσε τη διαρροή, δηλαδή φρόντισαν να μαθευτεί η πληροφορία, χωρίς να τη διανείμουν επίσημα άρα και χωρίς να αναλάβουν την ευθύνη". Χμ, εδώ σοβαρεύει το πράγμα.

Φαντάσου ότι κάποιος πρόεδρος ΠΑΕ τηλεφωνεί σε δημοσιογράφο εντύπου που έγραψε εναντίων του και τον απειλεί ότι θα "τον βρουν σε κανένα ρέμα" (φανταστική ιστορία, δεν έχει συμβεί ποτέ!). Μπορείς να γράψεις ότι ο πρόεδρος της ΠΑΕ απείλησε να αυτοκτονήσει το δημοσιογράφο. Αλλά θα είναι ειρωνικό.

Όλοι γνωρίζουν ότι δεν σε αυτοκτονεί κάποιος άλλος, αυτοκτονείς μόνος σου. Αν σε "αυτοκτονήσει" κάποιος, τότε πρόκειται για φόνο που τον παρουσίασαν σαν αυτοκτονία.

Κάπως έτσι είναι και η διαρροή του Μαξίμου. Αντί να δώσουν επίσημα την πληροφορία στους δημοσιογράφους, τη δίνουν και καλά κατά λάθος, ώστε να μην είναι ανάγκη να πάρουν την ευθύνη.

Προτείνω, λοιπόν, φίλε δημοσιογράφε, όταν γράφεις "το Μαξίμου διέρρευσε", να βάζεις εισαγωγικά στο "διέρρευσε", ώστε να είναι προφανές ότι το λες ειρωνικά. Αλλιώς, πες το καθαρά "σύμφωνα με πηγές του Μαξίμου που δεν έχουν το θάρρος να αναλάβουν την ευθύνη, ...".

Κι αν πρόκειται για πληροφορία που πραγματικά ξέφυγε κατά λάθος, τότε μπορείς να χρησιμοποιήσεις τη λέξη "διέρρευσε" χωρίς εισαγωγικά και χωρίς αυτουργό.

Σε αυτή την τελευταία παράγραφο, ας αναφερθούμε βιαστικά στον Σνόουντεν. Ο Σνόουντεν δεν έκανε διαρροές, έκανε αποκαλύψεις. Αν πει κάποιος ότι ο Σνόουντεν διέρρευσε ότι μας παρακολουθούν όλους διαρκώς, εκτός από ότι διαπράττει γραμματικό λάθος, υποτιμάει και την αξία της ενέργειας του, η οποία χαρακτηρίζεται από τεράστιο θάρρος, αποφασιστικότητα και, δεν ντρέπομαι να το πω, ηρωισμό.